Royement en uitschrijven

In deze uitspraak in kort geding geeft de rechtbank diverse overwegingen over de verenigingsrechtelijke gang van zaken bij royement en “uitschrijving van leden”. De rechter geeft aan dat de vereniging duidelijk moet weergeven wat de reden is van het royement of de uitschrijving.

De rechter overweegt dat:

” Een zorgvuldige handelwijze brengt mee dat DWS bij uitschrijving of royement daarvan duidelijk de reden (schriftelijk) weergeeft, bijvoorbeeld: wanbetaling, niet geselecteerd zijn of andere redenen (wangedrag), en dat zij een opzegtermijn van twee maanden hanteert. Het bestuur c.s. heeft aangevoerd dat de grond van uitschrijving in alle hier aan de orde zijnde gevallen is dat van DWS niet kan worden gevergd het lidmaatschap te laten voortduren, zodat per direct kan worden opgezegd. Als die grond zich inderdaad zou voordoen, is het aan DWS om dat in de opzeggingsbrief expliciet op te nemen en te motiveren. Dat is tot nu toe niet gebeurd, wat begrijpelijkerwijs voor onrust heeft gezorgd en waarmee het bestuur c.s. onzorgvuldig heeft gehandeld jegens meerdere eisers. ” 



De rechtbank heeft gelijk dat een opzegging door de vereniging vanwege “redelijkerwijs niet gevergd kunnen worden om het lidmaatschap te laten voortduren”, gemotiveerd dient te worden gedaan door het bestuur. Het is echter jammer dat de rechter spreekt van “uitschrijven”  en “royeren” . Beide termen kent te wet namelijk niet. De wet spreekt slechts van opzegging van het lidmaatschap (door de vereniging) en ontzetting uit het lidmaatschap, en geeft voor beiden duidelijke, aparte, regels. Een rechter die het bestuur aanspoort om juridisch zorgvuldiger te handelen, had kunnen beginnen met het (zelf) hanteren van de juiste terminologie. 

Rb. Amsterdam 25 juli 2018
ECLI:NL:RBAMS:2018:5366

2De feiten

2.1.

DWS is een voetbalclub die in 1907 is opgericht. [gedaagde 4] en de broers
[gedaagde 3] en [gedaagde 2] ma(a)k(t)en deel uit van het bestuur van DWS, [gedaagde 3] sinds februari 2016, en [gedaagde 2] sinds december 2016.

2.2.

Drie van eisers zijn lid van DWS, de andere drie hebben een of meer kind(eren) die lid zijn (geweest).
2.3.

In de statuten van DWS staat onder meer:
Artikel 2.
(…)
2. Het verenigingsjaar (boekjaar) loopt van één juli tot en met dertig juni
(…)
EINDE LIDMAATSCHAP
Artikel 10.
(…)
2. Opzegging namens de vereniging geschiedt door het bestuur. Opzegging namens de vereniging kan geschieden wanneer een lid heeft opgehouden aan de in deze statuten vermelde vereisten voor het lidmaatschap te voldoen, wanneer hij zijn verplichtingen jegens de vereniging niet nakomt, wanneer van de vereniging redelijkerwijs niet gevergd kan worden het lidmaatschap te laten voortduren of wanneer het lid na sommatie nalatig blijft zijn contributie te voldoen.
3. Opzegging van het lidmaatschap door het lid of namens de vereniging kan slechts geschieden tegen het einde van het verenigingsjaar en met inachtneming van een opzegtermijn van twee maanden. Echter kan het lidmaatschap onmiddellijk worden beëindigd indien van de vereniging of van het lid redelijkerwijs niet gevergd kan worden het lidmaatschap te laten voortduren.
(…)
BESTUUR
Artikel 12.
1. het bestuur bestaat uit tenminste vijf meerderjarige personen (…) die door de algemene vergadering uit de leden (…) worden gekozen.
(…)
6. De algemene vergadering kan een bestuurslid schorsen of ontslaan, indien zij daartoe termen aanwezig acht. Voor een besluit daartoe is een meerderheid vereist van tenminste tweederde van de uitgebrachte stemmen.
(…)


REKENING EN VERANTWOORDING
Artikel 15
(…)
2. Het bestuur brengt – behoudens verlenging door de algemene vergadering – binnen zes maanden na afloop van het verenigingsjaar op een algemene vergadering zijn jaarverslag uit en doet, onder overlegging van een balans en een staat van baten en lasten, rekening en verantwoording over zijn in het afgelopen boekjaar gevoerde bestuur
(…)
ALGEMENE VERGADERINGEN (…)
Artikel 16
(…)
2. Jaarlijks zal uiterlijk zes maanden na afloop van het verenigingsjaar een algemene vergadering (jaarvergadering) worden gehouden.
3. De agenda van deze vergadering bevat onder meer:
(…)
g. Verkiezing bestuursleden
(…)
i. Verkiezing commissie van beroep;
(…)
4. Andere algemene vergaderingen worden bijeengeroepen door het bestuur (…) zulks onder gelijktijdige vermelding van de agenda.
(…)
6. Voorts is het bestuur op schriftelijk verzoek van tenminste een zodanig aantal leden als bevoegd is tot het uitbrengen van één tiende gedeelte der stemmen verplicht tot het bijeenroepen van een algemene vergadering (…) Indien aan het verzoek binnen veertien dagen geen gevolg is gegeven kunnen de verzoekers zelf tot die bijeenroeping overgaan
(…)
TOEGANG EN BESLUITVORMING ALGEMENE VERGADERING
Artikel 17.
1. Alle leden hebben toegang tot de algemene vergadering. Leden tot 16 jaar brengen in deze vergadering bij iedere stemming telkens één stem uit, leden van zestien en zeventien jaar telkens twee stemmen en leden van achttien jaar en ouder telkens drie stemmen.
2. Stemmen bij volmacht is niet toegestaan.
2.4. (

Het bestuur van) DWS heeft op een zeker moment in 2017 ervoor gekozen om leden vanaf 13 jaar alleen nog te handhaven als zij door een selectiecommissie waren uitgekozen voor een bepaald team. In notulen van een overleg tussen de Gemeente en (een delegatie van) DWS van 28 september 2017 is daarover vermeld:
DWS is van oudsher een opleidingsclub. Nu is iedereen tot 12 jaar welkom. Vanaf 13 jaar alleen selectie. Van de rest wordt afscheid genomen. Dat is niet altijd makkelijk, maar de club kiest hier toch voor. Vooral ook om het wangedrag dat vaak voorkomt bij oudere niet selectieteams uit te bannen.”

2.5.

Onder de gedingstukken (productie 3 van eisers) bevinden zich 13 handtekeningenlijstjes. Boven vier van die lijstjes staat de volgende tekst:
Hierbij verklaren onderstaande leden volmacht te geven aan advocaat Mr. Rick van Viersen een kortgeding te starten tegen het huidige bestuur van D.W.S. A.F.C.
Ondergetekenden willen dat het bestuur aftreed omdat:
– het al 2 jaar geen ALV heeft gehouden
– 2 jaar geen inhoud van financiële zaken heeft gegeven
– Wanbeleid waaronder o.a. het bestuur meer dan 10.000 euro moet betalen in een verloren arbitrage zaak mbt tot 1 of meerdere trainers. Dit omdat het bestuur haar afspraken niet is nagekomen en dit niet naar behoren heeft afgehandeld.
– Geen goed beleid heeft gevoerd en geen leiding heeft geven om alle zaken in goede banen te leiden waardoor er veel onnodige onrust en onduidelijkheid bij de leden is ontstaan
– Bezig is om statuten en andere zaken te veranderen tegen de zin van vele leden
– Het bestuur tegen de regels van de statuten van 5 bestuursleden naar 3 bestuursleden is gegaan en heeft geen maatregelen genomen om spoedig een ALV te organiseren om resterende ontbrekende bestuursleden toe te voegen.”
Onder deze tekst staan op de vier lijstjes in totaal 42 handtekeningen. Op de andere lijstjes waar boven staat ‘Handtekeningenactie leden AFC DWS’ staan in totaal ongeveer 80 handtekeningen. Een deel van de lijstjes dateert uit april 2018.
2.6.

Onder de gedingstukken (productie 21 van het bestuur c.s.) bevinden zich lijstjes met 13, respectievelijk 12 handtekeningen van spelers van het 1e en 2e elftal, waarboven staat: “Wij willen dat het huidige bestuur blijft”.
2.7.

In een anonieme brief van 23 mei 2018 ‘namens de leden van A.F.C. D.W.S.’, en volgens de aanhef ‘namens de wettelijk gestelde meerderheid leden’ is aan het bestuur verzocht om tijdens de voor 31 mei 2018 geplande Algemene Ledenvergadering (ALV) (onder meer) de volgende agendapunten te behandelen:
– overzicht, zaken rondom het functioneren van huidig bestuur
– afdracht financiële stukken huidige bestuur
– voorstel ontslag huidige bestuur
– voorstel nieuwe verkiesbare bestuursleden.
2.8.

Op 25 mei 2018 is per e-mail en aangetekende post een brief gestuurd aan het bestuur, waarin onder meer staat dat ‘namens de meerderheid van de leden’ aan het bestuur wordt meegedeeld dat zij per 25 mei 2018 tot aan de ALV geschorst is en dat de taken tot die tijd zullen worden waargenomen door een ‘interim bestuur, gekozen door de meerderheid van de leden’.
2.9.

Eveneens op 25 mei 2018 heeft het bestuur via de website van DWS de leden over een aantal zaken geïnformeerd. In dit bericht staat onder meer:
(…) dit bestuur heeft niets te verbergen. Ook financieel niet. We proberen met een kleine groep vrijwilligers de club draaiende te houden. Elke dag weer. En dat is een enorme uitdaging. (…) natuurlijk zullen we openheid van zaken geven omtrent de financiën. Echter gezien de velen bestuurswisselingen van de afgelopen jaren zijn er nog wat hiaten binnen de overdracht van de financiële boekhouding en dat is een hoop werk (…)
het ergste is nog dat in de brief gesuggereerd wordt dat het huidige bestuur geschorst is. Dat is onzin. Volgens de huidige statuten kan dat helemaal niet en het is ook niet rechtsgeldig. Het kiezen van een nieuw bestuur staat niet op de agenda van de aankomende ALV en indien dat wel zo was geweest, moeten de kandidaten zich vooraf kenbaar maken zoals in de statuten staat.

2.10.

Op 30 mei 2018 heeft het bestuur een e-mail naar de leden gestuurd met de mededeling dat de voor 31 mei 2018 aangekondigde ALV was uitgesteld tot een nader tijdstip vóór 1 juli 2018. Veiligheidsredenen waren volgens dit bericht de aanleiding voor het uitstel, omdat sprake zou zijn (geweest) van intimidatie en dreigementen door ‘stemmingmakers’ die inmiddels geroyeerd of zelfs geen lid zouden zijn.
2.11.

Op 2 juni 2018 heeft [gedaagde 3] aangifte gedaan van bedreiging door één van de vaders van twee jeugdspelers van DWS, gepleegd op 23 mei 2018.
2.12.

Het bestuur heeft met name in de maand juni een aantal (tenminste tien) (veelal minderjarige) jeugdleden uitgeschreven. Aan hen (en/of hun ouders) is op of rond 5 juni 2018 het volgende bericht gestuurd:
Beste speler/ouder,
Helaas delen we je hierbij mee dat (…) voor het seizoen 2018/2019 niet in aanmerking komt voor een (selectie)team bij afc DWS.
Om het voor (…) zo soepel mogelijk te maken een nieuwe club te vinden, hebben we je uitgeschreven als lid bij DWS, zodat je je meteen bij een nieuwe club kunt inschrijven zonder dat je op actie van DWS als club wordt verwacht. (…)Aangezien het einde van het seizoen is en er vanaf nu alleen getraind wordt met de spelers die volgend seizoen wel verder gaan houdt jouw lidmaatschap van afc DWS per direct op.”
De leden (en/of hun ouders) waren het er veelal niet mee eens en hebben gevraagd om heroverweging van de uitschrijvingen.

2.13.

Bij brief van 14 juni 2018 heeft [naam vader] mede namens een aantal andere ouders van uitgeschreven jeugdleden bij de KNVB Arbitragecommissie gevraagd om voorzieningen te treffen.
2.14.

In een e-mail van 26 juni 2018 heeft de advocaat van eisers aan de advocaat van het bestuur c.s. geschreven dat deze de statuten (blijven) schenden door leden ten onrechte en zonder inachtneming van de opzegtermijn uit te schrijven, om hen daarmee monddood te maken en dat deze kwestie inmiddels is voorgelegd aan de KNVB. Verder wordt een bespreking met de leden bevestigd die de dag erna zou plaatsvinden. Deze bespreking is echter niet doorgegaan.
2.15.

Eisers (althans aan hen gelieerde personen) hebben het bestuur, onder meer via een deurwaardersexploot, verzocht om op de ALV, die uiteindelijk heeft plaatsgevonden op 29 juni 2018, de volgende agendapunten te agenderen:
1. inzage financiële jaarstukken 2016 en 2017
2. Behandeling royement geroyeerde leden
3. Op gegronde redenen voorstel ontslag volledige huidige bestuur.
Het bestuur c.s. heeft aan dat verzoek niet voldaan.
2.16.

In de notulen van de ALV van 29 juni 2018 is vermeld dat [gedaagde 4] formeel is afgetreden als secretaris en [naam 1] zijn taken overneemt. Verder staat erin dat [gedaagde 3] [naam 2] als penningmeester voorstelt, [naam 3] als algemeen bestuurslid en voor de ouderraad [naam 4] . Uit de notulen blijkt verder dat (alleen) gestemd is over de onderwerpen “verplicht uitvoeren van vrijwilligerswerk” en over de vraag of naast contributie een bedrag voor kleding moet worden betaald. Volgens een door DWS in het geding gebrachte presentielijst waren tijdens de ALV 61 mensen aanwezig. De leden [eiser 1] , [eiser 2] en [eiser 4] (eisers sub 1, 2 en 4) waren tijdens die ALV niet aanwezig.

3Het geschil

3.1.

Eisers vorderen, samengevat, dat het bestuur c.s. wordt bevolen om
A. op zo kort mogelijke termijn een nieuwe ALV te plannen, waartoe alle leden toegang krijgen, ook de leden die ten onrechte zijn uitgeschreven/geroyeerd;
B. te stoppen met het royeren en uitschrijven van leden, tenzij daar een gegronde reden voor is, in lijn met de statuten;
C. de reeds geroyeerde en uitgeschreven leden weer lid te maken van DWS, als zij DWS daartoe verzoeken;
D. de leden inzicht te geven in de financiële boekhouding van DWS, door deze binnen zeven dagen na het te wijzen vonnis ter inzage te leggen op een plaats in het clubhuis die voor de leden toegankelijk is;
verder het bestuur te bevelen:
E. onmiddellijk af te treden;
F. de bestuurstaken binnen vijf dagen na het te wijzen vonnis neer te leggen, op straffe van een dwangsom, en over te dragen aan een nieuw bestuur.
Dit alles met veroordeling van het bestuur c.s. in de proceskosten.

3.2.

Het bestuur c.s. voert verweer.
3.3.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, ingegaan.

4De beoordeling

4.1.

Eisers leggen aan hun vorderingen ten grondslag dat het bestuur c.s. handelt in strijd met de statuten, zich schuldig maakt aan wanbeleid en daarmee kennelijk onrechtmatig handelt jegens eisers. Eisers hebben hun geschil (ook) voorgelegd aan de arbitragecommissie van de KNVB, maar voorshands is onvoldoende aannemelijk dat daarmee voorzien is in een met voldoende waarborgen omklede procedure die tot een snelle maatregel, vergelijkbaar met een vonnis in kort geding, zal leiden. Bovendien is het niet aan de arbitragecommissie om te oordelen over royementen van individuele leden. Verder hebben eisers, anders dan het bestuur c.s. aanvoert, bij hun vorderingen op zichzelf een voldoende spoedeisend belang, nu het nieuwe voetbalseizoen weer voor de deur staat. Dit leidt ertoe dat de burgerlijke rechter bevoegd is om kennis te nemen van het geschil en dat eisers dus ontvankelijk zijn in hun vorderingen. De formele verweren van het bestuur c.s. slagen dan ook niet.
4.2.

In de statuten van de vereniging DWS staat dat de ALV beslist over de benoeming, de schorsing en het ontslag van het bestuur. Een besluit tot schorsing of ontslag is niet genomen, zodat het bestuur terecht heeft aangevoerd dat het nog steeds rechtsgeldig het bestuur van DWS vormt. Er is voorshands ook geen grond aanwezig om het bestuur te dwingen tot aftreden, laat staan onmiddellijk. Ook kan ervan worden uitgegaan dat de ALV heeft ingestemd met de uitbreiding van het bestuur zoals die is voorgesteld op de ALV van 29 juni jl. (en is vermeld bij 2.16), al had de besluitvorming daarover transparanter gekund. Uit de notulen van die ALV blijkt namelijk niet dat het voorstel om deze bestuursleden te benoemen in stemming is gebracht en is aangenomen. Ter zitting heeft het bestuur c.s. dat erkend en ter toelichting verklaard dat er geen tegenkandidaten waren en dat er geen tegengeluiden zijn gekomen, zodat de ALV geacht moet worden met de nieuwe bestuursleden te hebben ingestemd. Dat kan zo zijn, maar dat is niet de gang van zaken zoals in de statuten vastgelegd. Aan het bestuur wordt dringend in overweging gegeven, zeker in het licht van de recente onrust bij de club, om de verkiezing van
nieuwe bestuursleden of de uitbreiding van het bestuur in het vervolg duidelijk op de agenda te zetten en daarover te laten stemmen. Vooralsnog voldoet het zittende bestuur echter aan de in de statuten vermelde eisen.

4.3.

Eisers menen verder dat het bestuur ten onrechte niet zijn eigen functioneren en/of aftreden op de agenda heeft gezet en ten onrechte de afgelopen twee jaar geen ALV heeft georganiseerd. Niet in geschil is dat op grond van de statuten tenminste eenmaal per jaar een ALV dient plaats te vinden. Als dat niet gebeurt en de leden van mening zijn dat er extra vergaderingen moeten worden georganiseerd om de door hen gewenste agendapunten te bespreken, kunnen zij het bestuur daartoe verplichten, en als dat niet het gewenste resultaat heeft, zelf een ALV bijeenroepen. Daarvoor is nodig dat een verzoek wordt ingediend door tenminste een zodanig aantal leden dat bevoegd is tot het uitbrengen van tien procent van de stemmen. Deze weg hebben eisers niet gevolgd. Zij hebben verklaard dat zij een dergelijk aantal leden niet bereid hebben kunnen vinden om deze stap te zetten. Voorshands hebben zij onvoldoende aannemelijk gemaakt, dat dit, zoals zij stellen, komt doordat het bestuur c.s. kritische leden monddood maakt door hen uit te schrijven of te intimideren. Er is dan ook geen aanleiding om aan te nemen dat de in de statuten voorgeschreven weg geen reële mogelijkheid zou bieden. Gelet op het aantal handtekeningen dat eisers in het geding hebben gebracht ter ondersteuning van hun stellingen zouden zij het benodigde aantal stemmen moeten kunnen halen. Als dat niet het geval is, zou dat kunnen wijzen op de juistheid van de stelling van het bestuur c.s. dat een groot deel van de handtekeningen een heel andere kwestie (rond het hoofd van de jeugdopleiding) betrof, die zich in april 2018 heeft voorgedaan. Daar komt bij dat eisers niet hebben betwist dat eisers sub 1, 2 en 4 als leden voor de ALV waren uitgenodigd en de vergadering hadden kunnen bezoeken om hun zienswijze onder de aandacht te brengen. Ook dat hebben zij nagelaten. Voor ingrijpen van de voorzieningenrechter in de vorm van toewijzing van het gevorderde onder A, E en/of F, is onder deze omstandigheden geen plaats.
4.4.

Eisers hebben wel aannemelijk gemaakt dat bij een niet te verwaarlozen aantal leden en ouders van jeugdleden onvrede bestaat met het huidige selectiebeleid en met de wijze en de termijn waarop (jeugd)leden worden geschorst en/of uitgeschreven. Eisers hebben een punt als zij zeggen dat de werkwijze en de communicatie hierover niet duidelijk zijn. Uit het bij 2.12 aangehaalde briefje blijkt niet waarom de opzegtermijn van twee maanden niet in acht is genomen en een uitschrijving per 8 juni is wel erg kort dag als een inschrijving bij een nieuwe club op 15 juni binnen moet zijn. Verder hebben eisers erop gewezen dat ook jeugdleden zijn uitgeschreven die in de belangstelling stonden van clubs als FC Twente en Ajax. Het uitschrijvingsbeleid roept dus in elk geval de nodige vragen op. Daarnaast kunnen geroyeerde/uitgeschreven leden tegen een dergelijke beslissing niet in beroep, aangezien er geen commissie van beroep bestaat, terwijl de verkiezing daarvan volgens de statuten ook ieder jaar op de agenda van de ALV zou moeten staan.
4.5.

Een zorgvuldige handelwijze brengt mee dat DWS bij uitschrijving of royement daarvan duidelijk de reden (schriftelijk) weergeeft, bijvoorbeeld: wanbetaling, niet geselecteerd zijn of andere redenen (wangedrag), en dat zij een opzegtermijn van twee maanden hanteert. Het bestuur c.s. heeft aangevoerd dat de grond van uitschrijving in alle hier aan de orde zijnde gevallen is dat van DWS niet kan worden gevergd het lidmaatschap te laten voortduren, zodat per direct kan worden opgezegd. Als die grond zich inderdaad zou voordoen, is het aan DWS om dat in de opzeggingsbrief expliciet op te nemen en te motiveren. Dat is tot nu toe niet gebeurd, wat begrijpelijkerwijs voor onrust heeft gezorgd en waarmee het bestuur c.s. onzorgvuldig heeft gehandeld jegens meerdere eisers. Het zal DWS daarom worden verboden om tot het uitschrijven van leden over te gaan op een wijze die niet aan de eisen voldoet. De vordering onder B is in die zin toewijsbaar.
4.6.

Voor verdergaande verboden of veroordelingen is echter geen plaats. Het bestuur c.s. heeft op de zitting toegezegd dat binnen drie weken een commissie van beroep wordt ingesteld die de recent beëindigde lidmaatschappen zal onderzoeken en dat deze besluiten zullen worden heroverwogen, als die commissie van oordeel is dat DWS daarbij niet zorgvuldig heeft gehandeld. Aangenomen wordt dat het bestuur c.s. deze toezegging gestand zal doen.
4.7.

Het bestuur c.s. heeft aangevoerd dat de financiële bescheiden momenteel in kaart worden gebracht, dat die klus nog niet is afgerond en dat dit nog enige tijd vergt, mede in verband met het aantreden van de nieuwe penningmeester. Er mag op worden vertrouwd dat binnen een redelijke termijn openheid van zaken zal worden gegeven, zoals het bestuur c.s. heeft toegezegd, en dat ook de statutaire verplichtingen op dit punt vanaf heden weer worden nagekomen. Van belang is nog dat het bestuur c.s. erop heeft gewezen dat DWS in de regel zit te springen om mensen die vrijwillig taken op zich willen nemen, al dan niet als bestuurslid of bijvoorbeeld als lid van de kascommissie en dat dus van haar niet kan worden gevergd op stel en sprong aan alle verzoeken te voldoen. Wellicht kan een deel van eisers daar ook een steentje aan bijdragen, als de verhoudingen weer zijn genormaliseerd. In dat verband wordt partijen in overweging gegeven om op korte termijn met elkaar in gesprek te gaan, eventueel onder leiding van een onafhankelijke derde.
4.8.

De slotsom is dat behalve de vordering waarop rechtsoverweging 4.5 (de vordering vermeld bij 3.1 onder B) ziet alle vorderingen worden afgewezen. Nu beide partijen op belangrijke punten in het (on) gelijk zijn gesteld, zullen de proceskosten tussen hen worden verrekend, zoals hierna in het dictum is vermeld.
4.9.

Bij deze uitkomst hoeft op de vraag of de niet verschenen [gedaagde 4] , tegen wie verstek zal worden verleend, inmiddels ook formeel als bestuurslid is afgetreden, niet meer te worden ingegaan.

5De beslissing

De voorzieningenrechter
5.1.

veroordeelt DWS om bij het royeren of uitschrijven van leden daarvan schriftelijk de reden mee te delen en de opzegtermijn van twee maanden in acht te nemen, behalve als er grond bestaat om per direct op te zeggen, in welk geval ook daarvan de reden schriftelijk dient te worden meegedeeld; verbiedt DWS om anderszins leden uit te schrijven of te royeren;