Rechtbank Noord-Holland 10 juli 2015
ECLI:NL:RBNHO:2015:5858
Boek 2 vereniging voor woningcomplex in voormalige school (quasi-bungalowpark situatie). Ruzie over voornemen van een lid om een opbouw te bouwen op zijn woning. Wijziging van huishoudelijk reglement in strijd met redelijkheid en billijkheid, nu de wijziging specifiek is gericht op het voorkomen van de door het lid voorgenomen opbouw.
Vonnis in kort geding van 10 juli 2015
in de zaak van
1. de vereniging DE VERENIGING TOT INSTANDHOUDING VAN HET PROJECT [adres] ,
2. [eiser 2] []- 11. [eiseres 11] ,
Partijen zullen hierna enerzijds worden aangeduid met ‘de Vereniging’ dan wel met hun respectieve achternamen, dan wel (gezamenlijk) met ‘de Vereniging c.s.’ en anderzijds [gedaagde] genoemd worden.
2De feiten
2.1.
Partijen sub 2. tot en met 11 en [gedaagde] zijn buren van elkaar in een in 2002 op initiatief en naar ontwerp van [gedaagde] tot woonhuizen verbouwde voormalige school aan de [adres] te [plaats] (hierna: het Project). [gedaagde] bewoont de woning aan de [adres] 2, [eiser 2] en [eiseres 3] die op nummer 2A, [eiser 4] en [eiseres 5]: 2B, [eiser 6] en [eiseres 7]: 2C, [eiser 8] en [eiseres 9]: 2D en [eiser 10] en [eiseres 11]: 2E.
2.2.
In de ‘Akte houdende (oprichting en) statuten van een vereniging’ (hierna: de Statuten) van de Vereniging d.d. 29 augustus 2002 is onder meer het volgende opgenomen:
(…)
Artikel 2 Doel
Het doel van de vereniging is:
a. het toezicht houden op en de coördinatie van de voorschriften en bepalingen terzake van de instandhouding van de eenvormige architectonische uitstraling van de tot het project behorende woningen, waaronder met name de gemeenschappelijke wegen en schuttingen.
(…)
Artikel 9 Verplichtingen, leden en sancties der vereniging
(…)
2. Voorts heeft een lid de volgende verplichtingen:
(…)
b. een lid is verplicht om van zijn woonhuis en het gemeenschappelijke gedeelte een zodanig gebruik te maken, dat hij zijn medeleden en de gebruikers geen nodige overlast bezorgt. In verband hiermee dient hij zich te houden aan de door de vereniging vastgestelde en/of vast te stellen regelen omtrent dat gebruik;
(…)
f. een lid is verplicht op het hem toebehorende perceel; diegenen toe te laten, die ten behoeve van onderhoud, revisie en/of vernieuwing werkzaamheden op zijn perceel moeten verrichten alsmede hen de gelegenheid te geven om deze werkzaamheden naar behoren te kunnen verrichten.
(…)
Huishoudelijk Reglement
Artikel 16
Al hetgeen in deze statuten niet of niet volledig is geregeld, kan, indien daar behoefte bestaat, met inachtneming van het in deze statuten bepaalde, worden geregeld in een huishoudelijk reglement, vast te stellen op voorstel van het bestuur door de algemene vergadering zulks met volstrekte meerderheid der uitgebrachte stemmen.
Statutenwijziging en ontbinding en fusie
Artikel 17
1. Besluiten tot wijziging van deze statuten en tot ontbinding van de vereniging, kunnen slechts genomen worden in een tenminste dertig dagen tevoren geconvoceerde vergadering met een meerderheid van drie/vierde van de uitgebrachte geldige stemmen, waarin tenminste twee/derde van de leden aanwezig of vertegenwoordigd moet zijn. Op de convocatie dient de agenda van de vergadering te worden vermeld, met aanduiding van het punt statutenwijziging of ontbinding. Het ontwerp van de statutenwijzing, welke wordt voorgesteld, moet vanaf de convocatie tot na afloop van de vergadering op een geschikte plaats worden neergelegd, ter inzage voor alle leden.
(…)
2.3.
Op enig moment in 2013 heeft [gedaagde] een omgevingsvergunning aangevraagd ten behoeve van het realiseren van een opbouw op haar woning (hierna: de opbouw). Aanvankelijk is die omgevingsvergunning bij besluit van B&W van 9 januari 2014 verleend. De Vereniging c.s. heeft daartegen bezwaar gemaakt, welk bezwaar bij beslissing van 20 mei 2014 gedeeltelijk gegrond is verklaard, als gevolg waarvan de omgevingsvergunning alsnog is geweigerd. Tegen die weigering heeft [gedaagde] beroep ingesteld.
2.4.
Hangende de uitspraak op beroep heeft de Vereniging (buiten aanwezigheid van [gedaagde]) in de vergadering van 2 oktober 2014 het in de Statuten bedoelde Huishoudelijk Reglement (hierna: het Huishoudelijk Reglement) vastgesteld. Hierin is onder meer het volgende opgenomen:
(…)
Nadere verhelderingen op de statuten
Gebleken is dat er rond de statuten op onderdelen verheldering nodig was, deze verheldering is op de datum van de vaststelling geen nieuwe zienswijze maar een duidelijke weergave van wat al sinds de oprichting van de vereniging gold. Onderstaand wordt artikelsgewijs en waar nodig die helderheid toegevoegd.
(…)
Ad art 2.a onder architectonisch uitstraling wordt onder meer verstaan:
i bestaande buitenschil van het bouwvolume, met haakse muurafscheidingen (geen ronde of scheve bouwvolumes)
ii platte daken, waarop voor de licht toelating uitbouwsels zijn gemaakt met schuine zijden onder 38 graden
iii het houtwerk voor ramen en kozijnen aan de buiten kant dienen van de houtsoort Iroko gemaakt te zijn en worden onderhouden met het middel OLYMPIC OlL STAIN (semi transparent nr 716 Naturaltone cedar)
iv de weg die tot ieders huis loopt dient uniform te blijven op het gehele terrein pas indien er een meerderheid bestaat onder de aanwezige leden op een daartoe bijeengeroepen en rechtsgeldige vergadering kan er af geweken worden van één van de bovenstaande punten. (min.2/3 van de leden vertegenwoordigd)
(…)
Ad art 9.2.b het woord …nodige… moet als vervallen worden beschouwd en onder overlast wordt onder meer verstaan:
i geluid – of stank- overlast
ii verkeerobstakels op de gedefinieerde wegen
iii verminderen van lichtinval
iv structureel inkijk veroorzaken bij andere leden
pas indien er een meerderheid bestaat onder de aanwezige leden op een daartoe bijeengeroepen en rechtsgeldige vergadering kan er af geweken worden van één van de bovenstaande punten. (min. 2/3 van de leden vertegenwoordigd)
Ad art 9.2.f te lezen als toegevoegd aan dit artikel …….echter zulks pas na adequate afstemming van tijd, omvang en activiteit
Ad art 9.2.g toevoegen: 9.2.g Ieder lid is verplicht veranderingen aan de buitenkant van zijn woonhuis vooraf in een vergadering der vereniging te bespreken en pas na het akkoord van de meerderheid van de leden de gemeentelijk toestemmingen en dergelijke te gaan vragen. Na een dergelijk akkoord zal de verenigingdaarover niet in de bezwaarprocedure gaan.
(…)
2.5.
Bij uitspraak op beroep van 12 februari 2015 heeft de bestuursrechter van deze rechtbank onder meer als volgt overwogen en geoordeeld:
(…)
Tot slot blijkt uit het advies van de commissie dat de rechte zuidgevel geen vermindering van privacy, uitzicht, toetreding van zon- en daglicht tot gevolg heeft. De afname van de bezonning en toetreding van daglicht wordt voor het grootste deel veroorzaakt door hetgeen het bestemmingsplan toestaat. Verder zijn de Franse balkons in de zuidgevel niet in strijd met artikel 5:50 van het Burgerlijk Wetboek, aldus de commissie in punt 6 en 7 van het door verweerder overgenomen advies. De rechtbank ziet geen dan wel onvoldoende aanleiding om te twijfelen aan de juistheid van hetgeen in punt 6 en 7 van de advies van de commissie is overwogen. Gelet hierop moet het er voor worden gehouden dat de belangen van de derde partijen niet zozeer worden geraakt door de strijdigheden van het bouwplan met het bestemmingsplan maar juist door die onderdelen van het voorliggende bouwplan die wel conform het bestemmingsplan zijn.
10. De stelling van eiseres dat de herroeping van de verleende omgevingsvergunning niet rust op een draagkrachtige motivering, treft dan ook doel. De overige grieven behoeven geen bespreking meer. De rechtbank zal het beroep gegrond verklaren en het bestreden besluit vernietigen. Voorts zal de rechtbank zelf in de zaak voorzien ex artikel 8:72, derde lid, aanhef en onder b, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) door het bezwaar van de derde partijen alsnog ongegrond te verklaren.
(…)
2.6.
Bij brief van 22 juni 2015 heeft de Afdeling Omgevingsvergunning van de gemeente [plaats] (hierna: de gemeente) een ‘Constructie geen bezwaar’-verklaring afgegeven ten aanzien van de door (de constructeur van) [gedaagde] ingediende constructieberekening ten behoeve van de opbouw.
2.7.
Eind juni 2015 heeft [gedaagde] een aanvang gemaakt met de uitvoering van de werkzaamheden ten behoeve van het realiseren van de opbouw.
Strijd met de Statuten en/of het Huishoudelijk Reglement
5.15.
Tot slot heeft de Vereniging c.s. aan haar vordering in conventie ten grondslag gelegd dat [gedaagde] met het realiseren van de opbouw in strijd handelt met het bepaalde in de Statuten en het Huishoudelijk Reglement, omdat in de Statuten is bepaald dat de leden elkaar geen overlast mogen veroorzaken en in het Huishoudelijk Reglement is opgenomen wat onder overlast verstaan moet worden. Volgens [gedaagde] is het niet mogelijk om de statuten te wijzigen met de vaststelling van een huishoudelijk reglement, zodat die wijziging niet rechtsgeldig is. De voorzieningenrechter overweegt als volgt.
5.16.
In artikel 9 van de Statuten is opgenomen dat een lid verplicht is om van zijn woonhuis en het gemeenschappelijke gedeelte een zodanig gebruik te maken, dat hij zijn medeleden en de gebruikers geen overlast bezorgt en dat hij zich in verband hiermee dient te houden aan de door de vereniging vastgestelde en/of vast te stellen regelen omtrent dat gebruik. Door middel van vaststelling van het Huishoudelijk Reglement van 2 oktober 2014 heeft de Vereniging – conform het bepaalde in de Statuten – die nadere regelen gesteld. Anders dan [gedaagde] betoogt, is dat dus geen wijziging van de Statuten, maar slechts een nadere invulling van de daarin vastgelegde regels. Toepassing van het Huishoudelijk Reglement op de opbouw van [gedaagde] leidt ertoe dat die opbouw in strijd is met dat huishoudelijk reglement en dus in beginsel onrechtmatig is.
5.17.
[gedaagde] heeft tot haar verweer echter tevens gesteld dat het toepassen van het Huishoudelijk Reglement op haar opbouw in strijd is met de redelijkheid en billijkheid en dat de Vereniging c.s. daarmee misbruik van recht maakt. Dat verweer treft doel. Het volgende is daarvoor redengevend.
5.18.
Gelet op de datum van de totstandkoming van het Huishoudelijk Reglement (2 oktober 2014, derhalve ruimschoots ná het indienen van de bouwaanvraag voor de opbouw in 2013) en de in het Huishoudelijk Reglement gekozen bewoordingen voor de nadere uitwerking van de in de Statuten opgenomen term ‘overlast’ (“ verminderen van lichtinval ” en “ structureel inkijk veroorzaken bij andere leden ”) heeft het er voorshands alle schijn van dat deze ‘nadere regelen’ primair (zo niet uitsluitend) zijn ingegeven door de wens van de Vereniging c.s. om de opbouw van [gedaagde] te voorkomen. Dat geldt niet alleen voor het in het Huishoudelijk Reglement opgenomen ‘Ad art 9.2.b’ onder iii en iv als vorenstaand geciteerd, maar ook voor de gewenste toevoeging aan de statuten van een nieuw artikel 9.2.g, waarin is opgenomen dat ieder lid verplicht is ‘veranderingen aan de buitenkant van zijn woonhuis vooraf in een vergadering der vereniging te bespreken en pas na het akkoord van de meerderheid van de leden de gemeentelijk toestemmingen en dergelijke te gaan vragen’. Weliswaar kunnen de Statuten – zoals [gedaagde] terecht heeft gesteld – niet worden gewijzigd door middel van het Huishoudelijk Reglement, zodat deze bepaling niet tot het daarin tot uitdrukking gebrachte resultaat (toevoeging aan de Statuten) kan leiden, maar de bepaling als zodanig draagt wel bij aan de schijn van het tot iedere prijs willen voorkomen van het realiseren van de opbouw door [gedaagde].
5.19. Op grond van het bovenstaande acht de voorzieningenrechter het voorshands aannemelijk dat de bodemrechter zal oordelen dat de Vereniging c.s. in strijd met de redelijkheid en billijkheid handelt dan wel misbruik maakt van recht, door het Huishoudelijk Reglement onverkort toe te passen op de opbouw van [gedaagde]. Ook deze grondslag kan de vordering in conventie dan ook niet dragen.